28 kwietnia 2014

Marsz Żywych, czyli jesteśmy ich zemstą

Marsz Żywych

To był mój pierwszy raz. Jeszcze nigdy nie uczestniczyłam w Marszu Żywych, który idzie z dawnego obozu koncentracyjnego Auschwitz do dawnego obozu zagłady Birkenau. W Marszu biorą udział studenci, uczniowie, dawni więźniowie, ludzie tacy jak jak, idą Żydzi, katolicy, prawosławni, ewangelicy i niewierzący. Nie ma znaczenia wiara czy narodowość.

mp_Marsz zywych 27.04.2014 (133)

Czytaj dalej

Kategoria: Judaika, Różniste, Turystyka i krajoznawstwo | Możliwość komentowania Marsz Żywych, czyli jesteśmy ich zemstą została wyłączona
27 kwietnia 2014

Ziewanie

Kto chce, bym go kochała”

Kto chce, bym go kochała, nie może być nigdy ponury
i musi potrafić mnie unieść na ręku wysoko do góry.
Kto chce, bym go kochała, musi umieć siedzieć na ławce
i przyglądać się bacznie robakom i każdej najmniejszej trawce.
I musi też umieć ziewać, kiedy pogrzeb przechodzi ulicą,
gdy na procesjach tłumy pobożne idą i krzyczą.
Lecz musi być za to wzruszony, gdy na przykład kukułka
kuka lub gdy dzięcioł kuje zawzięcie w srebrzystą powlokę buka.
Musi umieć pieska pogłaskać i mnie musi umieć pieścić,
i śmiać się, i na dnie siebie żyć słodkim snem bez treści,
i nie wiedzieć nic, jak ja nic nie wiem, i milczeć w rozkosznej ciemności,
i być daleki od dobra i równie daleki od złości.

Jasnorzewska na dzisiejszy dzień z moim podkreśleniem na rocznicę.  Nie jestem specjalistą od spraw watykańskich, ale przez pobożne krzyki dzisiejszego dnia przebija się do mnie, choć z trudem, wiedza od Janie XXIII. Myślę, że  jednak był większym rewolucjonistą niż Jan Paweł II.

Kategoria: Różniste | Możliwość komentowania Ziewanie została wyłączona
25 kwietnia 2014

Chwałowicka hałda

Drzewa, drzewa, drzewa… czyli po raz drugi podążam tropem Listów pROWincjonalych, ale bardziej na swoim placu, czyli podwórku chwałowickim. W moim Rybniku (o rudzkich lasach nie wspomnę, bo od nich jest inny niewiarygodny fachura) tu ktoś drzewo wytnie, tam uzna, że chore więc musi być usunięte, tam chce zasypać zwałem, jak to teraz planuje się na Meksyku. Jednym ciachnięciem, czy podpisem i nie ma zielonego parasola, który rósł przez kilka pokoleń. Trza usunąć bo za wielkie, trza upitolić bo liście lecą, a może bo korzenie ryją nie tam gdzie powinny, bo kablom przeszkadzają, bo jakaś „ruła” ważniejsza, albo droga, o której się fanzoli od 30 lat i przez następne jeszcze będzie jedynie fanzolić.

23.04 (41)

I w taki sposób, gdzie się nie spojrzy,  powiększają się betonowe, brukowane pola i mnożą się puste miejsca po wyciętych komórkach naturalnych płuc Śląska. Mieszkam pod hałdą, która okala moje ukochane Chwałowice prawie ze wszystkich stron. Nie narzekam już na nią, bo od wielu lat jest elementem krajobrazu, na który patrzę z okien.

mp_halda (6)

Mogę z ręką na sercu przyznać, że jestem do niej przyzwyczajona, a wręcz mam do niej sentyment.  Oswajanie z nią trwało jednak sporo czasu. Moja hałda jest w większości już zalesiona, choć nadal jest, jak się to mówi, czynna i dosypywana. Jej ukształtowanie się stale zmienia, powstają nowe zalewiska, takie różne zgórki i podgórki.

mp_halda (9)

Jeździ po niej pociąg z kamieniem i reszteczkami węgla, pracują na niej zbieracze (nawiasem mówiąc bardzo ciężko pracują i za to ich szanuję), śmigają po niej quady, ludzie uzależnieni od wysokiego poziomu adrenaliny urządzają na niej zawody motokrosowe, mieszkają na niej bażanty, zające, sarny, wiewiórki, lata nad nią jedna rodzina bociania, na zalewiskach pływają łabędzie i kaczki.

mp_halda (3)

mp_halda (4)

mp_halda (1)

Ta hałda nie miałaby tego zagmatwanego leśno-industrialnego uroku bez drzew nasadzonych celowo przez ludzi, czy też przypadkowo przez przyrodę.  Człowiek zniszczył, ale człowiek naprawia. Rosną na niej sosny, świerki i brzózki samosiejki, są robinie akacjowe i czeremchy, leszczyny i rokitniki, jeden lichuśki jałowiec, bycza forsycja, białe i fioletowe bzy, irgi, ponownie introdukują się ostrężnice, dęby, choć jeszcze nie tak stare jak rogalińskie, ale już słusznych rozmiarów –  totalny full wypas dendrologiczny.

mp_halda (2)

Co prawda na razie nie ma platana, ale to kwestia czasu 😀 . Rosną na niej grzyby, powoli widać i porosty, no i pewno żyje na niej rodzina kreta Marcusia, którego przeprowadziłyśmy z naszego ogródka, bo u nas jego egzystencja była zagrożone z powodu dzikich, choć domowych kotów, a raczej kotek.

Moja hałda już nie jest betonową pustynią, choć ktoś z daleka mógłby stereotypowo pomyśleć, iż takie śląskie miejsce, to na pewno jakiś syf i malaria. Nic bardziej mylnego.  Hałda moja, czy też nasza, jest bardziej zielona niż miasto, bo na niej się drzew nie wycina, a dosadza. Od czasu do czasu, gdy coś mi się na własnym ogrodzie wysieje, bądź wyrośnie nadplanowo, to wykopuję i walę pod hałdusię, tam wsadzam w tą twardą ziemię, która nie za łatwo przyjmuje do siebie rośliny, bo wyjątkowo kamienna i trudna w uprawie.  Taka śląska niby gleba. Oporna, twarda, mało wyrafinowana, jałowa, grudowata,  ale wierna i oddana, gdy się wie jak z nią postępować.

mp_halda (8)

Nie jestem jedyna, która tak robi. Moi sąsiedzi też nie wywalają zbędnych krzewów.  Nasz las przy chwałowickiej hałdzie jest coraz bardziej egzotyczny i kolorowy.

Może to taki zaczątek Parku Rodziny, który jest pomysłem Forum Obywateli Rybnika… Kto wie…

Może stanie się ona wzorem dla hałdy, którą przez lata będą sypać na Meksyku… Kto wie…

Może po wielu latach, z tych pitkowatych krzewów wyrośnie podhałdowe arboretum 😉  Kto wie…

mp_halda (10)

Nasza hałda od kilku lat jest miejscem majowych spotkań eksploratorów, czyli moich przyjaciół  z różnych zakątków mapy. Następne spotkanie wnet, więc czas wracać do sadzenia, czyli leczenia ran zadanych przez ludzi przyrodzie . Hałda musi być piękna na powitanie gości. Zresztą,  co jo godom, co jo godom  😉 . Toż ona jest zawsze piękna, nawet gdy kamienna. Spójrzcie zresztą sami.

mp_halda (12)

mp_halda (13)

mp_halda (7)

 

 

16 kwietnia 2014

Alfred Kornblum z Rybnika a warszawskie getto

Wnet 71. rocznica wybuchu powstania w warszawskim getcie.  Ponad rok temu natknęłam się na informację, iż w getcie zginął Alfred Kornblum urodzony w naszym mieście w 1878 roku. Wspominałam o tym właśnie rok temu prowadząc spacer „Śladami rybnickich Żydów”.  Alfred należał do rodu, który do Rybnika przyjechał z głębi ówczesnych Prus. Kornblumowie byli dość mocno rozgałęzioną familią. Alfred był synem Hermanna i Karoliny. Nie był jedynakiem, na co mógłby wskazywać wpis w księdze urodzin. Jego rodzeństwo było starsze i przyszło na świat jeszcze zanim jego ojciec osiadł w Rybniku, dlatego też nie odnotowano ich narodzin w naszym urzędzie.

mp_Rybnik ur. 1874-1901 A-L (128)

                                                                       (źródło Archiwum Państwowe w Raciborzu)

Czytaj dalej

Kategoria: Judaika, Rybnik | Możliwość komentowania Alfred Kornblum z Rybnika a warszawskie getto została wyłączona
11 kwietnia 2014

Kupcy na targu

W „Listach pROWincjonalnych” wspomniano ostatnio o naszym targu i ten wpis uzmysłowił mi, jak ważny to był dla mnie przez lata punkt na mapie Rybnika. Choć już rzadziej odwiedzam to miejsce, ale nadal mam wielki sentyment do ludzi tam pracujących, do klimatu jaki tam panuje i tego specyficznego rozgardiaszu. Targu nie da się nie kochać.

IMG_4818

Ukochany pan Poldek od jajek – wielki podróżnik zwiedzający cały świat, moja zawsze uśmiechnięta Żaneta, której nie muszę podawać listy zakupów, bo to ona pamięta czego mi brakuje w lodówce, pani Eryka z Rudnika ze swoim boskim niemieckim „r”, u której od lat kupuję sadzonki, pani Małgosia, która wybiera dla mnie zawsze najlepsze „malinowe”  i chowa pod ladą słonecznik jesienią, „woźniczkowe” sprzedawczynie kiełbasiane ze standardowym pytaniem „do próżni?”, zawsze grzeczne mama i córa od nowalijek z własnego ogrodu  – to kupcy prawdziwi. Tacy, którzy ciężko pracują, by opłacić króla ZUSa, zapłacić za nowe, kompletnie z dupy wybudowane przez miasto stragany, by utrzymać swoich klientów odchodzących do korporacyjnych blaszaków.

Na przedwojennej mapie targ był w innym miejscu.

sygn. 1999 (263)

To obecne targowisko, funkcjonujące przy dawnym zamku, tworzy koloryt miasta i oby tak zostało. Oby nigdy nie przyszedł żaden kapitał, który uzna, iż można tu wybudować następny moloch galeryjny, gdzie będą siedziały smutne „otipsowane” młode dziewczyny za ladami ze szkła i aluminium. Oby zapełniły się puste, z racji czynszu, budki, a rybniczanie kupowali u naszych kupców stojących w deszczu, zimnie, upale czy na mrozie.

IMG_4817

IMG_4822

Wszystkie Obi i Praktikery „mają na noc” przy sadzonkach z podrybnickich szklarni.

IMG_4820

Rybnik zawsze stał kupcami. Mama z córą, których imion nie znam, są kontynuatorkami tej pięknej tradycji. Wystarczy spojrzeć na ich stragan. Znam te panie od lat i obserwuję ich przemiany w stylu sprzedawania, reklamowania się, dostosowywania się do potrzeb klientów.

To są dwie biznesmenki, które marketing mają w małym palcu, choć może nie znają znaczenia tego słowa. Trzymam kciuki, by dla nich, jak i dla wszystkich pozostałych drobnych przedsiębiorców z ulicy Hallera to był dobry rok!

IMG_4816

IMG_4824

Niech kryzys sobie lata po świecie, ale niech z naszego targu już sobie pójdzie precz! A sio!

 

4 kwietnia 2014

Pieczątki, podpisy czyli żydowski management dawniej

Rozważania o dawnych członkach zarządu rybnickiej gminy żydowskiej

Acta Generali syg (196)

Pamięć o ludziach jest we wspomnieniach, zdjęciach i w dokumentach. Te ostatnie chyba są najtrwalsze. Przeglądanie archiwalnych papierów, na których widać czyjeś podpisy to wielka przygoda. Po ostatniej wizycie w archiwum katowickim zaczęłam się zastanawiać nad losami osób, które należały do elity rybnickiego żydostwa, czyli do zarządu gminy. Taki ówczesny management, jakbyśmy to dziś nazwali. Jeśli losy osób podpisanych pod Statutem Gminy z 1855 roku są łatwe do opisania i przewidzenia, gdyż na pewno zmarli w „normalnych” okolicznościach, to już losy ich późniejszych następców są w wielu przypadkach bardziej tragiczne.

Czytaj dalej

Kategoria: Judaika, Rybnik | Możliwość komentowania Pieczątki, podpisy czyli żydowski management dawniej została wyłączona