21 września 2018

Kozielskie macewy

Lato się kończy, więc muszę opisać najważniejsze wydarzenie, które się wydarzyło właśnie w tym czasie.

Są telefony, które elektryzują i powodują drżączkę. Całe ciało się zaczyna telepać z emocji, mających na szczęście zero wspólnego z Parkinsonem. Pod koniec lipca odebrałam właśnie taki telefon. Spokojny głos: Dzień dobry, numer do pani dostałem od pana Sławka z Pszczyny. Nazywam się… Kiedyś zresztą spotkaliśmy się przy okazji akcji sprzątania na cmentarzu żydowskim w Pszczynie. Myślę se, okej, może i się spotkaliśmy, ale przy mojej umiarkowanej prozopagnozji i tak żadna twarz mi nie przychodzi na myśl. Spokojny głos mówi dalej: Wykonuję pewne prace dla inwestora, który właśnie nabył grunt w jednej z dzielnic Rybnika i na tej posesji są dwie macewy. Sławek skierował mnie do pani. U mnie w mózgu strzał! Epileptyczne prądy przeszły przez moje zwoje z prędkością światła. Skoro facet z Eksploratorami brał udział w akcjach podnoszenia macew na cmentarzu w Pszczynie, to na mur potrafi odróżnić macewę od nagrobka, dajmy na to ewangelickiego z niemieckimi napisami. Nie mam do czynienia z kimś, komu się wydaje, czy też myśli że, wie jak wygląda macewa.

Na ugiętych kolanach wstaję od biurka i zaczynam wypytywać. Gdzie, co, jak, jakie, w którym miejscu. Czy ten nowy nabywca je wyda? Ci, którzy mnie znają, to wiedzą, że w takich momentach targają mną maksymalne emocje. A tu po przeciwnej stronie telefonu spokojny, stonowany i mogłabym rzec wręcz beznamiętny głos: Macewy są tam i tam, muszę porozmawiać z właścicielem. Poślę pani zdjęcia. Są dwie. Duże. Ja: dobrze, będę czekać, ale je trzeba zabrać. To mogą być nasze – rybnickie!!! Głos z telefonu: poślę pani fotografie, proszę czekać, odezwę się jak porozmawiam z właścicielem. Ja i czekać! Wnet przychodzi MMS. No k…wa. Faktycznie macewy. Dwie bycze.

Załoga, z którą pracuję była pierwsza, która usłyszała. Potem messenger w ruch. Info do Młodej. Potem telefon do Płoszaja, bo będzie potrzebny transport, choć jeszcze nie wiem, czy je wydostanę. Edit 😉 wiem, wiem, że je wydostanę, choćbym miała je kupić, wykraść, wykupić, dać siebie w zastaw, walczyć, błagać na kolanach, powoływać się na znajomości. Mam czekać do następnego dnia na cynk, czy nowonabywca (kurde, jednak zostały mi te nieruchomościowe określenia) wyrazi zgodę. Pan Ryszard, czyli cudowny człowiek o spokojnym głosie mnie uprzedził, że są wielkie, ciężkie i ewentualny transport nie będzie prosty, bo paru strongmenów trzeba zaangażować.

Cały wieczór w domu nie gadałam o niczym innym tylko o macewach pociepanych w Rybniku. Szef firmy Płoszaja wyraził zgodę na ich przewiezienie. Czyli ciężarówa była załatwiona. Do tego strongmeni. Następnego dnia, po pracy miałam jechać je tylko obejrzeć. No ale wiecie jak to jest 😉 Oglądać to ja se mogę Szklaną Pułapkę po raz n-ty, bo kocham Bruce Willisa. A macewy to trza brać, ratować, a nie oglądać.

Jest dzień następny, wsio z Płoszajem ustalone. Bierze ciężarówę, ludzi i spotykamy się o 16.30 pod podanym adresem. Ja mam startować z pracy do miejsca docelowego o 16. Hyc jak pieron, a tu o 15.30 moi koledzy z roboty mówią, że trzeba ustawiać na Hoym grubie jakieś dupne namioty. No synki! Teraz? Ja mam 30 minut, by wam pomóc. Jadę ratować macewy. W dupie mam namioty 😀 Ustawiliśmy, ja do auta i dawaj przez rozległy Rybnik – do totalnie innej dzielnicy. Nadal nie wiem, czy macewy dostanę. Zgodnie z ustaleniami jadę je tylko oglądać i negocjować wydanie. Takim pędem przez miasto przejeżdżałam lata temu, gdy dostałam cynk o macewie Charlotty Prager. Spod cycków leją się wszystkie możliwe poty. Docieram. Pan spokojny Ryszard (ten, który do mnie dzwonił) już jest. Zaraz za mną podjeżdża Płoszaj ze strongmenami. Kiwam, mu, że ma się nie ładować z tą ciężarówą, bo nie wiem, czy dostaniemy nagrobki. No, ale kiwaj tu człowieku mężowi. Wtarabanił się na posesję i już, bo szybko, bo nie ma czasu. Zabić to mało! Nie kuma, że to trzeba delikatnie. Nic już nie marudzę, bo w końcu mógłby mnie olać, ale jak bym tak prasła w ten mało dyplomatyczny łeb, to by się roztrzaskał o najbliższe drzewo.

Pan Ryszard mówi, że czekamy na ojca właściciela. U mnie każdy nerw drga. Widzę je. Latam jak pieprznięta po posesji. Jezuuu! Jest trzecia! Adolf Apt! Pot spływa już z wszystkiego. Kopruchy mnie obsiadają i na pewno kleszczory. Srał je pies. Adolf Apt był szwagrem Josefa Manneberga. Przychodzi ojciec właściciela. Witam się i pierwsze pytanie: Jest pan rybniczaninem? Ja. Uffff. Nasz! I już nawijam, że to dziedzictwo naszych Żydów, pinkolę jak opętana, a ojciec: Jo to wiem. Biercie je. One muszą być we właściwym miejscu. My to kupili i one tu były. Pytam na wszelki wypadek: Możemy je brać??? Starszy pan: No jasne, biercie. Ja do Płoszaja: Ładować! rzucam się na szyję sile spokoju i starszemu panu. Ludzie, to jest macewa Adolfa Apta, szwagra Manneberga! Nawijam jak opętana o Mannebergach i znajduję wspólny temat ze starszym panem. Jego rodzina kupowała u Mannebergów. W głowie mi jednak świta, że Apt zmarł w 1918 r., a tu inny rok na nagrobku i miejsce zgonu. Może przez ten hyc mi się wsio już myli? Poza tym moi Żydzi też mi się już pieprzą.

Strongmeny ładują wsio na pakę i Płoszaj mi mówi, że jadą do nas, do domu, i postawią je tam, gdzie jest podjazd na węgiel, bo to najbliżej i nie będą musieli za daleko nosić. No way! Poleciały ostre słowa z mojej strony. W życiu tam nie mogą stać! Mają stać godnie, na ogrodzie. No to Płoszaj ryczy, że sama se je mam ustawiać. Haja wisi w powietrzu 😉 Bastuję, byle mi je zabiorą. Pojechali, a ja zostaję ze starszym panem i z siłą spokoju, czyli panem Ryszardem. Obchodzimy jeszcze rozległą posesję, której poprzednim właścicielem był… kamieniarz. Wsio jasne, niestety. W międzyczasie dostaję smsa od Kasi: Gosia, masz to już w domu? Cały czas o tym myślę. W domu już były, ale ja jeszcze łażę po chaszczach i lukam, bo może jeszcze coś gdzieś jest. Nie ma. A w głowie: Mam piwa w lodówce, by dać strongmenom? Po dwóch godzinach dziękowania, zarówno panu Ryszardowi za czujność, jak i starszemu panu, czyli ojcu nowego właściciela byczej działki, powoli ruszam w stronę auta. Moje szczere całusy chyba pana Ryszarda onieśmielały 😉 Za to starszy pan przyjmował je bardzo naturalnie. I on i jo som my z Rybnika i obydwa czujemy, że to je nasze. Po sąsiadach, kierych już ni ma. Od razu uprzedzam, że jeśli macewy nie będą rybnickie to znajdę dla nich właściwe miejsce. Bo wiem, bo czuję, że są śląskie.

Wracam w hycu do domu. A tam dziadek, czyli mój tata, z flaszką polewa strongmenom. Jeden z nich to Igor z Ukrainy. Igor pyta, pokazując swoje złote zęby: A kurwa co to? Noż Igor, ty robisz na budowie i nie wiesz co to kurwa? Płoszaj mu tłumaczy, że żona często używa ostrych słów, szczególnie, jak chce dopiąć swego. Wchodzę na ogród, a macewy nie stoją w miejscu, w którym zwala się węgiel, ale elegancko pod drzewami na ogrodzie. Mają godne, tymczasowe miejsce. Kurwy pomogły  😉

Są trzy. Adolf Apt i Henriette Schliesinger, geboren Gassman mają, oprócz hebrajskich, niemieckie inskrypcje.

Gdy strongmeni odjechali poszłam je pucować cifem. Wieczorem przyjechała Magda z Krzysiem, a ja ze szlauchem i cifem. Krzysztof odsłonił niemieckie napisy, więc coś się o Heni dowiedziałam.

Trzecia ma tylko hebrajskie napisy. Rzuciłam na nią swój chwałowicki cień. Tą ma rozkminić Sławek.

Szybko sprawdziłam, że ten Adolf Apt to nie rybnicki Apt. A jeszcze tej samej nocy Sławek ustalił, iż wszystkie trzy pochodzą z cmentarza w Koźlu, który cztery lata temu wyglądał jak obraz nędzy i rozpaczy, gdy tam byliśmy z Płoszajem. Ponoć w tym roku zryli go „poszukiwacze” skarbów, co spowodowało, że z niego prawie nic nie zostało. Pisałam jakiś czas temu o nim  ➡  „Dwa smutne kirkuty

No i miałam je u siebie przez ponad 2 miesiące. Miałam konfę na głowie, potem nie było możliwości darmowego przewiezienia. Były bezpieczne, ale ogród pod hałdą to nie było właściwe dla nich miejsce. Wczoraj, ponownie dzięki Płoszajowi i firmie, w której pracuje udało się je przetransportować do Domu Pamięci Żydów Górnośląskich w Gliwicach. I to między jedną awarią na budowie a drugą. Co się nasłuchałam, to wolę nie powtarzać 😉 Pojechały z Rybnika do Gliwic.

A dokładniej na cmentarz żydowski przy Poniatowskiego. Na razie stoją oparte o mur Domu. Mam nadzieję, że kiedyś wrócą na cmentarz do wsi Dębowa, gdzie byli chowani Żydzi z Koźla.

Dziękuję wszystkim dobrym ludziom, którzy pomogli je uratować, czyli Panu Ryszardowi, jego wspólnikowi, właścicielowi posesji, na której były, jego ojcu, Karolinie z Domu Pamięci, szefowi firmy, w której Płoszaj robi, strongmenom z tej firmy (w tym сильні чоловіки з України), Gminie Żydowskiej w KATO, Sławkowi Pastuszce. Płoszajowi należy się podziękowanie w naturze 😉 Dlatego teraz już spadam.

Aaaa, jeszcze info dla osób nie znających języka śląskiego: haja to awantura, hyc to upał, gruba to kopalnia, kopruchy – komary, pociepane to porzucone, a „ja” to na Śląsku ciągle „tak”. No to over już dziś. Kto oburzony brzydkimi słowami, niech się przełączy na inny kanał 😉