30 grudnia 2018

Dreams come true no.2

Idzie nowy!!! Oby był tak rewelacyjny jak ten, który powoluśku dobiega końca. Za oknem se pada deszczyk spłukując śląskie syfy i brudy, a ja z rozrzewnieniem myślę o tych 364 dniach, które za nami. To był bardzo dobry czas.

Marzenia się spełniły 😀 W mijającym roku wreszcie rybniccy Żydzi znaleźli właściwe upamiętnienie. To, jak ich pokazano i przedstawiono na wystawie stałej w Domu Pamięci Żydów Górnośląskich w Gliwicach przeszło moje najśmielsze oczekiwania. 13 grudnia, czyli dzień otwarcia wystawy był jednym z ważniejszych, o ile nie najważniejszy dla mnie w 2018 roku. Warszawska konfa była taka bardziej osobista, taka moja, a wystawa jest o nich i dla nich. Dla tych wszystkich, o których przez lata nie pamiętano, których pomijano w historii Rybnika i Śląska, których deprecjonowano i niejednokrotnie po wojnie szkalowano. W moim mieście miejsce dla rybnickich Żydów się nie znalazło, ale Gliwice przyjęło ich godnie i tak samo upamiętniło. Na wystawie znalazła się nasza synagoga, cmentarz żydowski, 3 nasi rabini (Fraenkel, Braunschweiger i Rosenthal), historia ochronki, dwa rody przedsiębiorców (Haase i Müller), tragedia Rudolfa Haase, o której pisałam jakiś czas temu:  ➡ „Haase epopeja – śmierć Rudolfa cz.7). 

Pokazano przepiękne świeczniki z naszej synagogi fundowane przez Louise Haase – żonę Ferdynanda. Na multimedialnym ekranie zwiedzający zobaczą fotografie rodziny Manneberg – no cud, miód i malina! 

W części dotyczącej Zagłady można zobaczyć zdjęcia Marysi i Jasia Radoszyckich, o których pisałam w poście  ➡ „Nie nasi, a nasi”, a także fotografię Charlotty Rosenberg. Lotka, bo tak ją nazwałam, też ma u mnie swoją szufladkę pamięci  ➡ „Po tej Lotce zostało tylko zdjęcie”. Dziś, rybniczanie – Charlotta, jak i Jaś z Marysią są upamiętnieni w Gliwicach.

Marzenie o upamiętnieniu moich Żydów się spełniło. Jeszcze raz dziękuję wszystkim, którzy się do tego przyczynili, czyli Gliwicom, jako miastu, całemu Domowi Pamięci Żydów Górnośląskich, kuratorce wystawy pani Bożenie Kubit, projektantom wystawy, konsultantom, sponsorom oraz moim potomkom, którzy wyrazili zgody na publikację ich rodzinnych zdjęć. 

Spełnia się też kolejne marzenie, bowiem moja Dusia, moja  ➡ „Ja siama” właśnie w tym cudownym gliwickim Domu, gdzie są moi Żydzi, zaczyna pracę. Będzie łączyć rodzime muzeum z muzeum zza miedzy, czy też dawnej granicy. Jak zwykle w takich momentach wali mi w dekiel, a rzić rośnie od chwolby  :mrgreen: 

A w nowy rok wchodzę z drżeniem każdego kawałka mojego ciała i rozumu i duszy… Next dream will come true! I to taki dream z tych na samych wierchu dreamów  😆 Taka Czomolungma marzeń. I znowu tym świętym Mikołajem spełniającym marzenia jest friend Olutka.

Choć, jak może niektórzy wiedzą ja nie latam, bo się tego panicznie boję, to jednak, jak to śpiewał R.Kelly: „I belive I can fly”. 

 

There are miracles in life I must achieve, But first I know it starts inside of me, ho oh. No tak, są cuda w życiu, do których muszę dążyć i które muszę osiągnąć. I tym cudem, który ma się w lutym wydarzyć jest Izrael! Yes! Yes! Yes! – jak to kiedyś wykrzyczał jeden klasyk (tfu, tfu – polityk). Lecę, by zobaczyć to, co widziała już w tym roku moja Dusia. Wiszą i powiewają mi groty, bazyliki, kościoły, Jordany czy Kany Galilejskie. Jadę zobaczyć Jerozolimę z jej Ścianą Płaczu i grób jednego Oskara, od którego się u mnie wszystko, ponad 20 lat temu, zaczęło. 

Jeszcze nie wiem jak się wymknę wycieczce i pobiegnę na grób Schindlera, ale coś wykombinuję. Jeszcze też nie wiem, jak przeżyję lot, ale może trzy tablety relanium mi pomogą  :mrgreen: Byleby nas nie zestrzelili nad morzem, bo chcę mieć grób. I belive I can fly, bo muszę zobaczyć Morze Martwe. 

I believe I can touch the sky, bo muszę zobaczyć się z moimi Mannebergami, których ponad 4 lata temu tak żegnałam w Rybniku łykając łzy.

Na razie rozwinęłam wielką mapę małego kraju na podłodze i wiem, że if I can see it, then I can do it

Betlejem, Jerozolima, Yad Vashem, Mur Zachodni, w który muszę włożyć karteczkę, Stara Jaffa, Tel Aviv, pustynia Negew, Masada, Jerycho, Nazaret, Hajfa, ogrody Bahaitów, Akka plus wiele innych miejscówek, takich, o których muszę doczytać, by nie wyjść na durnia. Tu mam na myśli choćby jakąś Górę Kuszenia Jezusa (?), Pole Pasterzy (??), Grotę Mleczną (???), drzewo sykomora (daję 4 znaki zapytania, bo kompletnie nie kumam co ma jakiś figowiec z religią). No i tam parę jeszcze inkszych Emmausów. 

Tymczasem pyrsk ludkowie! Wracam do mapy, przewodników i marzeń. Życzę Wam, by cuda się przydarzały, a 2019 rok był pełen dobrych wrażeń i pełnych portfeli, a zdrowie Was nie opuszczało. If we just spread our wings we can fly.

16 grudnia 2018

Nie nasi, a nasi

Tak się relaksujecie przed świętami, co? A może wręcz przeciwnie i latacie ze szmatami i wycieracie kurze w każdym kątku waszych wypasionych domów. Noo, albo narzekacie, że premii świątecznej za mało dostaliście, że na drogach korki, w lufcie smog, w sklepach tłumy a politycy oszukują. A może, że macie już dość firmowych wigilijek. Bądź, że trzeba będzie kupić głupiej ciotce prezent i wysłuchiwać jej ględzenia podczas Wigilii. To jak wam tak źle, albo jak wam za dobrze, to posłuchajcie opowieści o tych, po których zostało kilka zdjęć i parę aktów urzędowych. Mnie akurat wkurzył WordPress, na którym jest postawiona Szuflada (pociągnął jakąś aktualizację i nie potrafię normalnie pisać postów), więc też mi się przyda przeglądnięcie szufladki Janka i Marysi.

Nie miałam pojęcia jak zacząć opowieść o rodzinie Radoszyckich, no więc zaczęłam tak jadąc po świątecznej bandzie. Ich zdjęcia, skopiowane z Yad Vashem, mam od lat. Najpierw znalazłam Marję i Jasia, bo ich miejsce urodzenia to był Rybnik. Potem, dzięki koleżance dopasowałam do nich rodziców – Itlę i Symchę. Będzińscy Żydzi. Czyli nie nasi. Ale jednak nasi, bo przyjechali do Rybnika. Kiedy? Na pewno przed grudniem 1931 roku. Wtedy bowiem Itli i jej mężowi o imieniu Symcha (Symsze?) urodził się Jaś Leon. Gdyby przeżył wojnę 8 grudnia skończyłby 87 lat.

Krótko po urodzeniu Janka, czyli w styczniu 1932 r. rodzice wzięli w Rybniku ślub cywilny. Sądzę, że mieli przedtem zawarty ślub rabinacki, czyli religijny, który być może w województwie śląskim, do którego należał Rybnik nie był honorowany. Będzin, z którego przyjechali państwo Radoszyccy należał wówczas do woj.kieleckiego. Nie znam się na niuansach związanych z prawem administracyjnym z tamtych czasów i jedynie sobie tak kombinuję. Moje głośne myślenie wynika z tego, iż na akcie zawarcia małżeństwa Symcha (czy też Binem bądź Bunem) uznaje za swoje dziecko „urodzone od jego małżonki”. Wątpię, by uznawał za swe cudze dziecko. Czyli… przedtem zawarli ślub przed rabinem w Będzinie, a potem, cywilny przed urzędnikiem stanu cywilnego pana Piechy, w obecności dwóch świadków. Jednym z nich był kupiec Edmund Klimentowicz, zamieszkały w Rybniku przy ul. Łony 5, a drugim kupiec Aron Stein z Oświęcimia.

Kim byli nowi mieszkańcy Rybnika? Itla, z domu Pinczewska, urodziła się w Książu Wielkim (nie mylić z Książem pod Wałbrzychem). Byłam kiedyś w tej małopolskiej wsi w powiecie miechowskim. Synagogę i cmentarz żydowski tam wówczas zastałam w tragicznym stanie. Jak wynika z aktu ślubu, mama Itli już nie żyła, a tata Abram Pinczewski mieszkał w Warszawie. Śląska Biblioteka Cyfrowa co nieco mi znalazła na temat państwa Pinczewskich. Antysemickie gówno jakim było czasopismo „Do czynu” nieźle ich szkalowało, gdy byli jeszcze na Śląsku, gdzie zmarła mama naszej będzińskiej rybniczanki. Mąż Itli – Symcha, zgodnie z tym co widać na akcie ślubu był cukiernikiem. Przekopałam się przez wszystkie książki teleadresowe, mam na myśli te biznesowe, i nie znalazłam Radoszyckiego. Uważam więc, że nie miał swojego interesu w Rybniku a jedynie był czyimś pracownikiem. Może robił u samego Stokłosy? A może w fabryce cukierków Sobczika? Nie wiem i raczej się nigdy nie dowiem. 

Itla delikatną urodę miała, bujny włos i smutny wzrok.

Mąż zaś taki sobie. Zdjęcia, które przedstawiam pochodzą ze strony Yad Vashem i były zrobione w getcie w Będzinie. Dlatego należy wziąć pod uwagę okoliczności ich robienia. W czasie wojny Symcha już słodkości nie tworzył  🙁 

Jego rodzicami byli sekretarz szkolny Markus Radoszycki oraz żona przy mężu czyli Bajla Ita. Bajla należała do głęboko religijnych żydówek, co widać po peruce na jej głowie. Markus chyba był sekretarzem w szkole żydowskiej.

Młodzi Radoszyccy chcieli się wyrwać z ortodoksyjnego domu. Chcieli w inny świat. Uznali, że Śląsk to będzie ich El Dorado. Może najpierw próbowali zakotwiczyć się w Katowicach, ale się nie udało? Może któryś ze znajomych już wtedy był w Rybniku i ich do nas ściągnął? A może jakaś firma rybnicka poszukiwała cukiernika? A może tak zwyczajnie spakowali skromną walizkę, wsiedli do jednego pociągu, potem do drugiego i wysiedli na nieznanej stacji, a na bilet powrotny kasy nie było to zostali, bo zbliżał się termin porodu. Nie wiem gdzie mieszkali. Nie wiem gdzie pracował Symcha. Wiem, że na pewno chodzili do synagogi, bo aż tak z korzeniami nie potrafili zerwać. Wiem też, że w 1934 r. urodziła im się córeczka Maria. Śliczna była. Smutnie patrzała na fotografa  😥 Mam wrażenie, że łzy łykała.

I tak rodzina mieszkała w Rybniku do wybuchu wojny. Potem, albo została przesiedlona do Będzina, albo sama przed wysiedleniem wyjechała do rodzinnego miasta. Na każdym z powyższych zdjęć są adnotacje w języku niemieckim. Mężczyźni zostali naznaczeni dodatkowym imieniem Izrael, a kobiety Sara. 

Według odręcznych notek wynika, iż Radoszyccy zamieszkali przy ul. Modrzejowskiej 88, czyli wówczas Marktstrasse. Po utworzeniu getta, właśnie przy tej kamienicy znajdował się punkt kontrolny. Moja koleżanka z forum Eksploratorów wiele lat temu zaczęła projekt pt. ➡ Zapomniane twarze będzińskich ulic

Fotografowała miejsca i umieszczała w nich zamordowanych Żydów z będzińskiego getta. W jej projekcie znalazła się też rodzina Radoszyckich i kamienica przy Modrzejowskiej 88, choć ponoć jest problem z lokalizacją. Zobaczcie jak Marktstrasse 88 wygląda współcześnie.

Może po tych schodach Jaś i Marysia uciekali, gdy na ulicy zaczynała się jakaś strzelanina? Może po tych schodach Koffermacher, bo jako cukiernik był bezużyteczny, Symcha wracał z fabryki walizek Frochzweiga? Może gdzieś w tej piwnicy chowali się przed ostateczną wywózką? 

Czy przez to okno ze strachem patrzeli na ulicę pozostali mieszkańcy tej kamienicy? Jak choćby szykowny Aron czy wielkouchy Hersz – obaj też pracownicy fabryki walizek. 

Czy z Itlą, jakby nie patrzeć rybniczanką przez jakiś czas, dzieliła się obawami, strachami i smutkami młodziutka Ewa? Czy Itla zwierzała jej się ze swoich najczarniejszych myśli, o których nie mówiła mężowi, a tym bardziej dzieciom? W końcu obie pochodziły prawie z tych samych stron. 

Jest jedna niezgodność co do adresu w trakcie pobytu w Będzinie. Strona JewishGen podaje, na podstawie dokumentów w ŻIH-u, iż moi Radoszyccy (nota bene w Bendsburgu mieszkańców noszących to nazwisko było 23) mieszkali przy ul. Zawale 10. No, ale mogli przebywać i tu i tu. Budynku nr 10 przy ulicy Zawale nie ma obecnie.

A potem przyszedł rok 1942, a może 1943. Nie wiem przy której selekcji wysłano, nie naszych, a jednak naszych, Radoszyckich do obozu zagłady. To zostanie tajemnicą już na zawsze. W ich sprawie nikt do mnie nie napisze. Nikt ich nie wygoogluje. Żaden potomek się do mnie nie zgłosi. Wygumkowano ich. Nawet nie skreślono, a wymazano na amen. Zostały tylko te zdjęcia zrobione przez Judenrat, akt ślubu i zapewne dwa akty urodzenia w rybnickim USC. Został projekt klamerki na forum Eksploratorów, moja szufladka i jeszcze coś. Coś, co będzie przypominać o naszym Jasiu i naszej Marysi – urodzonych w Rybniku dzieciach, które zginęły w komorze gazowej.

Oboje zostali upamiętnieni w Domu Pamięci Żydów Górnośląskich w Gliwicach na wystawie stałej. I to przetrwa najdłużej. 

Przeczytali? To możecie wracać do sprzątania, kupowania prezentów, myślenia o cioci. I proszę zero narzekania, marudzenia i pitolenia jak to źle jest. Ja już też olewam ten zmodyfikowany WordPress i sprzątanie i to, że koty mi sikają na kanapy. To są wszystko małe pikusie. Cieszcie się życiem i n-tymi skarpetami czy książką kucharską pod choinką. 

 

Zdjęcia: klamerka, ja oraz ze strony Yad Veshem

 

10 grudnia 2018

Autopromocja, czyli rok mediów

Uwaga! Wpis zawiera lokowanie produktu  :mrgreen: Jak ktoś nie lubi reklam, to niech kliknie taki krzyżyk z prawej strony na górze.

Remanentu ciąg dalszy. Warszawską konfę opisałam, to czas na autopromocję, czyli medialne podsumowanie 2018 roku.

Zaczęło się od startu w konkursie na „Człowieka roku”, ogłaszanego przez internetowy portal rybnik.com.pl. Startowałam w dwóch kategoriach: kultura oraz człowiek roku wg internautów. Poważnych i zasłużonych przeciwników miałam 🙂 Ale i wierną grupę głosujących oraz niesamowitego coacha, czyli mojego byłego szefa, dzięki któremu w głosowaniu zajęłam drugie miejsce. W mieście, gdzie rządzi żużel i gdzie ma tak ogromną rzeszę fanów, bycie drugą na mecie – zaraz za wyśmienitym żużlowcem Kacprem Woryną, to był dla mnie niewiarygodny wyczyn. Kacper! Jeszcze raz brawo za zdobycie pierwszego miejsca i za tą wspaniałą sportową walkę! Walka „ż” kontra „ż” 😉 czyli żużlowiec kontra „żydówka” to było coś!

https://www.rybnik.com.pl/glosowanie,czlowiek-roku-rybnik-com-pl-2017,27.html

Powtórzę, to co napisałam wówczas na Fb. Jestem wdzięczna WSZYSTKIM, którzy oddali na mnie choćby jeden głos, klik, czy sms. Dziękuję mojemu managerowi ds. marketingu, czyli Andrzejowi. Jego codzienne wpisy i nagabywanie znajomych były nadzwyczajne. Nie byłoby takiego wyniku gdyby nie Ola, przyboczna zdalna sekretarka – razem z naszym Endrju vel Muflonem, byliśmy ponownie jak „Załoga G”, czyli team, który przez cały 2017 rok na te ponad 4200 głosów zapracował. Dziękuję wszystkim FORowiczom, czyli członkom Forum Obywateli Rybnika. Dziękuję kolegom z Forum Zapomnianego Rybnika oraz członkom Forum Zbuntowanych Poszukiwaczy. Dziękuję rodzinie, tej bliskiej i dalekiej. Poranne przeliczania stanu głosów, które robił mój Tata czasem doprowadzały mnie do pasji, ale wiem, że to z miłości. Dziękuję przyjaciołom, sąsiadom, fejsbukowym znajomym – tym znanym i nieznanym (tu ukłon dla znajomych Andrzeja, bo to był wielce zdyscyplinowany elektorat). Dziękuję Olutce, Donacie, Alicji, Gabrysi, Łukaszowi, Halince, Marysi i Mariuszowi, pp. Bulandrom, Likom, koleżankom ze studiów podyplomowych, judaistom. No i dziękuję moim żydowskim przyjaciołom, którzy klikali z całego świata. Moniko, byłaś pomysłodawcą mojego startowania – to też był Twój sukces!

W głosowaniu kapituły (na nią od początku nie liczyłam) w kategorii kultura wygrał bardzo uzdolniony młody saksofonista Kuba Więcek. Brawo! Stojąc pierwszy raz w życiu na scenie naszego teatru myślałam jedynie, by się nie wywalić w butach na obcasach, które na tą okazję kupiłam. Jednak wolę swoje cichobiegi i trepy, a eleganckie trzewiki niech noszą eleganckie laski, a nie takie podstarzałe hipiski jak jak.

(fot. www.rybnik.com.pl)

Po kilku miesiącach, pod koniec sierpnia, wróciłam do portalu rybnik.com.pl  :mrgreen: Zostałam zaproszona przez redaktora naczelnego Wacława Wranę do programu pt. „Dziękuję, nie słodzę”.

(fot. Dominik Gajda)

Nie pozwoliłam się zafluidować ani pomalować ust szminką, czym lekko zbulwersowałam panią przygotowującą do wywiadu. Choć na moje rozeznanie byłam dość wyciaprana na buzi, to pani makijażystka skonstatowała patrząc na mnie: „Ma pani makijaż sauté„. Lepiej być sauté niż ociekać kosmetykami.

Parę pytań mnie nieźle zaskoczyło  :mrgreen: co widać na mojej twarzy. Andrzej jest nadal na liście do odstrzału 😉 Kto chętny, niech sobie obejrzy  ➡

https://www.rybnik.com.pl/video,dziekuje-nie-slodze-malgorzata-ploszaj-odc-63,vid5-24-1668.html

Opowiadając o sukcesie i o odkryciach Szuflady wskazałam na to, że kontaktują się ze mną potomkowie, którzy trafiają do tego zakątka internetu. Od tego czasu mam następny taki strzał! Ale na razie niech czeka w szufladce na swój czas 😉

Po ważnym rybnickim medium internetowym, we wrześniu przyszedł czas na telewizję. Gdyby mi ktoś kilkanaście lat temu powiedział, że będę opowiadać o naszych Żydach, w tym o rodzinie Haase, dla telewizji publicznej, to bym mu powiedziała, że ma się klupnąć w łeb i zamówić se wizytę na Gliwickiej. Nie-rybniczanom wyjaśniam, iż przy tej ulicy mamy byczy, stary i nadal funkcjonujący szpital psychiatryczny. Wyobraźcie sobie, że ja o tych moich Żydach opowiadałam jako o ważnym elemencie historii miasta! Kilkanaście lat temu tak totalnie zapomniani, a teraz o nich się dowie Polska. Srał pies, że to dla telewizji publicznej, której programowo od 3 lat nie oglądam. Ten program, który nazywa się „Zakochaj się w Polsce” zobaczę. Bo będzie o moim Rybniku i o moich Żydach, no i o Marszu Śmierci. Oczywiście będzie nie tylko o społeczności żydowskiej, ale to, że ktoś wskazał na mnie, bym o niej opowiedziała, to jest to triumf, bomba, wiktoria, sukces i co tam ino jeszcze. Twardoch by to na pewno potrafił opisać – ja nie bardzo. Program ma być puszczany w TVP na wiosnę, a jego prowadzącym jest Tomasz Bednarek. Zdaję sobie sprawę, że ileś z mojej wypowiedzi będzie wycięte. Nieważne. Ważne, że! Że będzie to na wizji.

Poniższe zdjęcia zostały zrobione na cmentarzu psychiatrycznym przy mogile zbiorowej z Marszu Śmierci w trakcie luźnej rozmowy o wszystkim i o niczym z panem Bednarkiem.

 

A teraz ostatni akord medialny 2018 roku  :mrgreen:  Pamiętacie mój bardzo odległy wpis o cmentarzu w Raciborzu i radiu BBC? Ukazał się w lutym 2015 roku i nosił tytuł  ➡ To jest polski kraj, więc nie pytaj why. Gdy został przeze mnie napisany, to dzięki podlinkowaniu przez portal „Nasz Racibórz” miałam największą, jak do tej pory, liczbę wejść na Szufladę jednego dnia. 1626 niezależnych wejść. Niepobity do dziś rekord. Otóż Adrian Goldberg, dziennikarz, który wówczas przyjechał, by upamiętnić 70-tą rocznicę wyzwolenia Auschwitz, a także by opisać miasto swoich przodków, postanowił wrócić do Raciborza. Tym razem oprócz radiowców, miał przyjechać z ekipą telewizyjną. Znowu BBC. Dokładnego celu wizyty to nie skumałam, ale sądzę, że programy mają być o cmentarzu żydowskim w Raciborzu oraz o społeczności żydowskiej w tym mieście. Dla potrzeb audycji skontaktowałam Adriana z Robertem Urbanowskim z lokalnego Żydowskiego Teatru Midraszowego.

Wczesnym, zimnym, listopadowym rankiem wyruszyłam do Raciborza. Meeting miał być na rynku. Po ostatnim doświadczeniu z kręceniem audycji parę lat temu wiedziałam, że należy oczekiwać kolejnego cyrku. Angielska ekipa, jak zwykle, nad wyraz miła. Jak ujrzałam ciciatego (mikrofon), to się w duchu uśmiechałam do wspomnień sprzed paru lat. Buzi, buzi i dawaj kręcimy dla BBC – Radio 4. Piździawa makabryczna. Śnieg, wiatr i chłód. Pierwszy na tapecie był Robert, który opisywał swoje doświadczenia bycia Żydem w Raciborzu. Ja służyłam za tłumacza jedynie.

Adrian strzelał pytaniami jak z karabinu maszynowego, co chwilę się czymś dziwiąc, a Robert odpowiadał. Mniejszy ciciaty mikrofon radiowy znowu łykał słowa Roberta i moją angielszczyznę, nad którą nie miałam czasu się zastanawiać. Wsio pędem. Szybka fota i jedziemy na cmentarz. Osiem warstw ciuchów przenikała zimnica.

Na cmentarzu dopiero wygwizdów. Znowu podłączanie mikrofonu, kabelków i szybkie ustalenie gdzie idziemy, co gadamy. Najpierw dla radia. Nagrywa sympatyczna Angielka. Nogi jak słupy lodu. W łbie bez czapki (wiadomo, że nie mogłam ubrać, bo bym wyglądała jak pół dupy zza krzaka) mózg zamrożony. Czemu nie ubrałam jeszcze paru warstw swetrów?

Radio poszło w miarę szybko. Teraz telewizja BBC. No i się zaczęło. Powtórka za powtórką. Cały czas ta sama lajera. Mimo zimowego obuwia, palce u nóg prawie odmrożone. Z nosa leci ciompa. Jeszcze raz Malgozia. I to nie z mej winy, ale po prostu tych ujęć musi być tyle, by mogli wybrać najlepsze. Znowu w dół cmentarza i podejście pod górę. Pitu pitu, zaś ta sama gadka. A ja nie potrafię gadać za każdym razem tak samo. Jeszcze raz podchodzimy do zbitej macewy. Identyczna komedia co w 2015 roku. Kładziemy kamyczek. Dubel. Wyjście na ścieżkę i to samo, ale kamera stoi w innym miejscu. Kładziemy kamyczek. Sorry Malgozia. Once again. I byczy smile na buzi operatora  :mrgreen: Wielki ciciaty mikrofon wciąga moje wciąganie, czyli rejestruje moje ciompy.

Królestwo za gorącą herbatę! Kawę mam w plecaczku, ale nie ma czasu na jego ściąganie, poza tym, by się mikrofon i kable pobelątały. Lecimy jeszcze raz. Teraz przejścia bez słów. Ciciaty nas nie rejestruje za to kamera ślizga się po butach, twarzach i minach, które w moim przypadku nie należą do wyjątkowo mądrych. Telewizyjni też już zamarznięci. Pada parę razy „why„. I pytanie o antysemityzm. Bronię się i bronię nas. Udaje mi się przemycić zdanie (choć nie wiem, czy będzie na antenie), że nie tylko w Polsce jest to zjawisko „anty”. Ono jest wszędzie. I w Anglii, i we Francji, i w Niemczech i na Węgrzech. Wreszcie koniec. Jeszcze tylko „dokręcają” Adriana i będziemy się żegnać.

Znowu buzi, buzi, kurtuazyjne pożegnania i podziękowania. Damy znać kiedy to będzie w TV i w radiu. Bye, bye! Hmmm, i tak nie obejrzę, ale choć dam znać angielskiej rodzinie  😀 Zamrożona na maksa wsiadam wraz z Robertem do samochodu jeszcze jednego raciborzanina, który był z nami. Jedziemy na kawę. Po godzinie odtajałam, potem jeszcze zaleciałam z wywalonym jęzorem do Archiwum, w którym zdążyłam przelecieć śluby z lat 20-tych i 30-tych. Ten pełen atrakcji dzień oczywiście odbił się na zdrowiu i w efekcie padłam na 3 dni do wyra. Ale tak jak o rybnickich Żydach warto mówić nawet dla telewizji publicznej, tak i dla cmentarza w Raciborzu warto zachorować.

Na tym kończę inwentaryzację za 2018 rok. Czeka na mnie rodzina Radoszyckich i Król z Sosnowca. Będzie wnet smutno. Stay tuned.

 

2 grudnia 2018

Wreszcie o konfie, czyli mała Szuflandia w wielkim świecie

Rzadziej teraz bywam w mieście, więc nie spotykam swoich czytelników, których można w sumie na palcach policzyć. Ale… ostatnio mi się zdarzyło parę razy dotrzeć do centrum i wyobraźcie sobie, że najpierw, przy okazji prowadzonego przeze mnie spaceru po dawnych knajpach, jedna ze spacerowiczek spytała dlaczego nie opisałam warszawskiej konfy genealogicznej. No łał! Ktoś o to zapytał! A wnet potem, w ważnym dniu, jakim było 100 lat od zakończenia wielkiej wojny, podeszła do mnie nieznana mi pani. Okazało się, iż też czyta Szufladę i też czeka na relację z warszawskiej konferencji żydowskiej. Jeśli więc dwie osoby czekają, to wypada mi wreszcie opowiedzieć o tym niesamowitym (dla mnie) wydarzeniu. Zapraszam do uczestnictwa w Międzynarodowej Konferencji o Genealogii Żydowskiej widzianej moimi oczami  :mrgreen:

Swoje przedkonfowe strachy, rozterki, obawy i opisałam krótko przed wyjazdem, gdy dookoła były hyce i zieleń  ➡ Jeżech z Rybnika i jada do Warszawy. Dziś już grudzień, czyli czas, by zrobić przedświąteczny porządek w szufladach.

Do Warszawy elegancko dowiózł mnie Intercity. Uznałam, że taksówki są dla ludzi, nawet tych nie za bogatych i pod Centralnym wsiadłam do jednej. Doznałam szoku! Do swojego hotelu dojechałam za 20 zł. Tu od razu uprzedzam. Nie spałam w Hiltonie, choć mogłam  😆 Cała konfa była w Hiltonie na terenie dawnego getta. Z uwagi na to, że zwracano mi wszystkie koszty związane z moim wyjazdem i uczestnictwem w konferencji, to uznałam, że byłoby bezczelnością z mojej strony naciągać organizatorów na jedynkę w tak drogim hotelu, skoro za połowę ceny mogłam mieć inny, położony w odległości 10 minut spacerem.

O ile pamiętam to już kiedyś pisałam, iż byłam zaproszona przez The German-Jewish Special Interest Group (GerSIG) w osobach Rogera Lustiga ze Stanów i Jeanette Rosenberg z Wielkiej Brytanii. Rogera znałam mailowo od lat. To on, jako wysokiej klasy genealog, znalazł dla mnie informacje, iż ostatni z Haasych zdołał uciec Hitlerowi. Roger jest potomkiem gliwickich Żydów i w jego kręgu zainteresowań są wszystkie tereny, które należały do Niemiec przed I wojną a teraz są polskie. Jeanette zaś zajmuje się ziemiami typowo niemieckimi. Wiedziałam, że właśnie z nimi mam się tam spotkać. Wiedziałam też, że specjalnie na mój wykład przyleci z Anglii Clare Weissenberg, no i miałam jeszcze jedną osobę, z którą miałam umówione spotkanie. Była to Renee z Chicago, z którą zgadałam się na konferencyjnej grupie Fb. Otóż rodzina Renee pochodziła ze Śląska. Jak więc widzicie tylko Clare mi była znana osobiście, reszta jedynie przez internety.

Po zadokowaniu się w swoim hotelu, uznałam, że czas brać byka za rogi i pruć do Hiltona na rozeznanie. Potem, codziennie, przez tydzień, mijałam te miejsca, gdzie nowe pożerało stare, gdzie ślady po dawnych mieszkańcach tej części Warszawy były wyburzane 🙁

Lacze na szłapy, plecaczek i dawaj do Hiltona. Już przy wejściu bym prasnęła jak długa, bo mi się schody pobelontały, gdy patrzałam na ilość pięter. Wlazłam. Zimnica klimatyzacji walnęła mnie obuchem. Na zewnątrz było ponad 30, a w hotelu jak na biegunie.

Z pewną dozą nieśmiałości, jak to mówiła kiedyś jedna pani w kultowej reklamie, zaczęłam się rozglądać po ogromniastej recepcji. Przybywali już uczestnicy. Wszyscy się do siebie uśmiechali, stali grzecznie z walizkami w kolejce, niektórzy się rozpoznawali i generalnie mimo chłodu hiltonowego, czuć było ciepłą atmosferę. Jeszcze był szabat, więc dla fest pobożnych były nawet schody szabatowe. Nie mam pojęcia czym się różniły od zwykłych, ale były takowe. Osobiście nie sprawdziłam, bo szabatów nie obchodzę.

Najpierw ujrzałam Jeanette. Poznałam ją kiedyś w czasie jednej rozmowy na skypie. No i na Fb. Czyli znajomość, że hej 😉 Podeszłam i przedstawiłam się. W ciągu 10 minut ta nieznana mi kobieta, okazuje się być bliska jak koleżanka z klasy. Jeanette jest osobą niepełnosprawną, poruszającą się przy pomocy specjalnego wózka oraz chodzika. Ma w sobie niesamowitą pogodę ducha i tą moc, którą mają właśnie osoby niepełnosprawne oraz angielską życzliwość i uprzejmość. Jakiś czas potem pojawił się Roger z żoną. Jego droga do Polski trwała długo, przez perturbacje na amerykańskim lotnisku. Pomogłam obcokrajowcom w zakupach w pobliskiej Biedronce (w Rybolu po biedrach nie chodzę, a przyhiltonową odwiedziłam 😉 ) Wnet zostało postanowione, że cały top GerSIG  idzie wraz z Małgosią na kolację. No i tu się zaczął problem. Dla mnie oczywiście, gdyż nie jadam potraw obcych kuchni. Mój układ pokarmowy ich nie trawi. A knajpa, do której poszliśmy była meksykańska. Jak to mówią: dla towarzystwa Cygan dał się powiesić. Dałam się powiesić i dwa dni cierpiałam  🙄

W końcu uznałam, że czas wracać do mojego pokoiku, bo późno. Hilton i pobliskie wieżowce się rozświetliły, a ja mijałam stare i nowe.

Prysznic i bach na wygodne, podwójne łoże. Niestety, mimo zmęczenia pół nocy nie przespałam. Tramwaje i motocykle hałasowały, jelita cierpiały, upał doskwierał, a ja nie znoszę klimy, więc wolałam jej nie uruchamiać i starałam się spać przy otwartym oknie. Gdy już w końcu kimnęłam, to mnie z rana obudziły modły. Zerwałam się na nogi a tu: procesja! A raczej pielgrzymka warszawska.

Dobra Małgosia. Wstawaj, ubieraj się, śniadanie i do Hiltona. Trzeba się zarejestrować, a jeszcze nie wiadomo jak  😳 Znowu brzydkie nowe po drodze i zapomniane stare.

Potem rejestracja i rekonesans. W kolejce do zarejestrowania się stałam sobie za panią Agatą Tuszyńską, która też była prelegentką na konfie. Na podstawie kodu kreskowego, który dostawaliśmy na maila, przydzielono wszystkim identyfikatory, tasze reklamowe, cały zestaw ulotek, bony na paradny raut oraz bony na lunche.

W niedzielny, rejestracyjny poranek były tu tłumy. Większość to byli ludzie wiekowi. Usiadłam sobie z boczku i tak na nich patrzałam. Mnóstwo z nich przyleciało do kraju swoich przodków. Do kraju, który nie za bardzo radzi sobie z przeszłością i w którym ich przodkowie ginęli. Siedziałam i myślałam. Byłam ciut zagubiona w tym lekkim chaosie. Ale za to byłam dumna z identyfikatora, który zawiesiłam na szyi. Speaker oraz professional genealogist. Taka se zwykła ja, Małgosia z Rybnika, w takim towarzystwie, na takiej konferencji, i w dodatku jako „zawodowy genealog”. No i prelegent!

W największej hiltonowej sali była tzw. wioska, w której wystawiały się wszystkie możliwe organizacje, można było zasięgnąć porad w sprawach genealogicznych, porozmawiać z rabinem, można było napić się czegoś czy też zjeść jakieś ciasteczko. Na tablicy ogłoszeń można było zostawić wiadomość, iż poszukuje się przodka, czy też towarzystwa do zwiedzania Warszawy.

W niedzielę już zaczynały się wykłady i warsztaty.

Poniżej na zdjęciu GerSIG (niemiecki) Team, czyli Jeanette – SIG Co-Director, Conference and Event Planning, zaraz za nią siedzi Alex – SIG Co-Director, Webmaster oraz Roger – SIG Co-Director, Research Coordinator. Każda część Europy miała swoje własne teamy.

Alex, Roger i jego żona.

Mając na względzie to, że we wtorek miałam dać dwa wykłady musiałam unikać klimy, a jak wspomniałam Hilton był wręcz zmrożony. Dlatego też moim ulubionym miejscem przez ten tydzień był zewnętrzny bar. I to tam właśnie, w niedzielę, natknęłam się na Renee. Wyszłam na zewnątrz, siadłam, poprosiłam o małego Żywca i czekając na niego ponad pół godziny (tak, tak, takie zwyczaje w eleganckim świecie – umierasz z pragnienia, to se umieraj) zobaczyłam kobietę i od razu wiedziałam, że to ona. Hanyska po przodkach, żydówka i katoliczka po przodkach, mieszkanka Chicago. Oczytana, inteligentna, zwykła, normalna, wesoła, ale i smutna. W niedzielę doleciała z Anglii Clare. To o jej rodzinie miałam mieć tzw. wystąpienie krótsze. Dużo wsparcia z jej strony otrzymałam. Niedzielę spędziłyśmy we trójkę na pitoleniu o wszystkim. Do hotelu wracałam znowu obok śladów wspominających żydowską przeszłość Warszawy…

… oraz powstańczą przeszłość. Ta akurat była hucznie i politycznie upamiętniana przy udziale jednego kandydata, o którym dziś już wiemy, że kariera zakończyła się na „nijakim” kandydowaniu.

Znowu upalna noc i motocykle i tramwaje. Powoli też opanowywał mnie stres związany z wtorkowymi wystąpieniami. Rano śniadanie i deptanko do Hiltka. Ciut inną trasą, by po drodze zobaczyć inne stare, które przetrwało.

W poniedziałek dalej wykłady, prelekcje, spotkania. Uzbrojona w mądrą aplikację, stworzoną specjalnie dla tej konferencji, mogłam się przemieszczać między salami, określanymi nazwami miast Polski. Tu wlazłam posłuchać, tu zobaczyć kto kiedy występuje  🙄 tam posiedziałam. Generalnie przesmradzałam się, bo myśl o nadchodzącym wtorku coraz bardziej mnie paraliżowała.

Ogromniaste sale były przeznaczone dla wykładów rejestrowanych oraz dla wielkich person jak rabin Michael Schudrich, czy  ➡  profesor Antony Polonsky, który mnie powalił na kolana swoją wiedzą, erudycją i tym, że stwierdził, że w Polsce jest tyle samo antysemityzmu ile we Francji, Anglii czy gdziekolwiek indziej.

Z racji cmentarnych zainteresowań w poniedziałek najważniejszy był dla mnie panel dyskusyjny o tym, czy cmentarze żydowskie w Polsce mogą być ocalone. W panelu brali udział naczelny rabin Polski, szefowa Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego, Dan A. Oren z Friends of Jewish Heritage in Poland oraz Steven Reece z The Matzevah Foundation. Schudrich, jak prawie każdy rabin wyśmienitym mówcą jest i nie ma dwóch zdań. Tak każdą tezę przedstawi, że nie ma byka – trzeba mu przyznać rację. Szefowa FODŻ to wg mnie mówca słabszy niż słaby. Angielski na poziomie „inglysz”. No dramat. Ten trzeci gościu, który panel prowadził zaczął od wymieniania swoich tytułów naukowych, osiągnięć i chwalenia się. Na to mu zeszło z 15 minut. No chopie, przyszłam słuchać o cmentarzach i gdyby nie ostatni z mówców, czyli Steven Reece, to bym wyszła. Steven to baptysta ze Stanów. Pastor. Zarazem prezes fundacji, która od kilkunastu lat sprząta, porządkuje i przywraca pamięci żydowskie cmentarze w Polsce. Byłam zauroczona jego wykładem. Moja Młoda, która w ubiegłym roku miała okazję poznać Stevena przy okazji wolontariuszowania na cmentarzach żydowskich w Lubelskiem, powiedziała mi: „To na pewno nie był wykład. To na 100% było przepiękne kazanie, które się przez lata pamięta.” Tak. To było kazanie o pojednaniu chrześcijan i żydów.

W tym dniu pokazałam Clare Warszawę. Nie tą żydowską, ale tą odbudowaną. Bycie przewodnikiem po mieście, którego się za bardzo nie zna łatwe nie jest 😉 Nadeptałam się wtedy, oj nadeptałam. Krakowskie Przedmieście, Zamek, Rynek, Kiliński, mały powstaniec. Przy okazji uświadomiłam moją angielską przyjaciółkę, że Skłodowska była Polką. Wprawiło ją to w osłupienie. A Clare doktorem literatury jest, sroce spod ogona nie wypadła. Mało się chwalimy tą naszą noblistką i przez to ludzie w Europie jej z Polską nie kojarzą. Potem podprowadziłam Clare pod Hiltka i jak zwykle mijając stare i nowe dotarłam do swego pokoju.

Noc nieprzespana. Przed szóstą poszłam prasować rzeczy. Z nerwów sraka, śniadania prawie nie tknęłam. Ileś razy sprawdzałam załadowanie power banków, laptopa, komórki. W końcu spakowałam laptopka, wzięłam 3 pendrivy, dysk zewnętrzny (wszędzie miałam te swoje wypociny) i ruszyłam do Hiltona. W brzuchu ciężko. Pierwszy wykład miałam mieć w sali Radom od 9.50 do 10.15. Tzw. „short presentation”. Na szczęście sala mała. Ufff. Kameralnie. Poszłam jeszcze na kawę do baru na zewnątrz Hiltka. Po dwóch dniach już wiedziałam jak się skraca oczekiwanie na podanie czegokolwiek. Ze swojego pierwszego wystąpienia nie za wiele pamiętam. Wiem, że była Clare (to o jej rodzinie mówiłam), była Jeanette, ze 3 osoby się popłakały na koniec, jeden pan zapytał o jakim regionie mówię. Wiadomo, nie wszyscy muszą wiedzieć gdzie Śląsk. Dwie osoby poprosiły o moją wizytówkę. Koniec. Reszty nie pamiętam. Chyba nie było najgorzej, ale nie było też idealnie. Z uwagi na ograniczony czas gadałam za szybko. Nie zbudowałam tym samym napięcia w tej historii, a ona tego wymagała.

Musiałam polecieć ponownie na kawę na zewnątrz i do klopa. Klima w środku dawała mi popalić i wolałam hyce w barze zewnętrznym. Pierwsze nerwy ze mnie spłynęły. Teraz czekanie na następny speech, tym razem po lunchu grupy niemieckiej, czyli grupy, która miała przodków w Niemczech. W tym i na Śląsku. Lunch. No w życiu niczego nie tknę, choć mi w brzuchu burczy. Na widok koszernego mi się podnosi, a to niekoszerne też jakieś podejrzane.

Clare mnie namawia bym jednak coś zjadła. No way. Jeszcze mi się będzie odbijać. Wiem już, że muszę korzystać z mikrofonu, bo sala nie jest tak mała jak poprzednia. Jest w niej w sumie 6 okrągłych stołów, mały stoliczek dla prelegenta, duży ekran. Zaczęli jeść. Na oko około 65 osób.

Nałożyłam sobie kawałeczek sernika i wzięłam jeszcze jedną kawę. Wsio podłączyłam. Pan techniczny z Hiltka sprawdził, czy wszystko działa i sobie poszedł. A słuchacze jedzą. Kombinuję sobie w duchu, czy do kotleta będę nawijać? Zaraz sobie zdaję sprawę z tego, że do kotleta to raczej nie  :mrgreen:  No nic. Dziubię w tym serniku siedząc przy okrągłym stole. Nagle odzywa się do mnie starszy pan z długimi, siwymi włosami jak czarnoksiężnik i tzw. złym wyglądzie: Czy oprócz lunchu będzie tu jeszcze coś? To ja: Tak. Wykład o rodzinie Mannebergów z małego miasta na Śląsku. A na ekranie już można było zobaczyć stronę tytułową mojego wykładu. Czarnoksiężnik, który potem okazał się Żydem mieszkającym w Berlinie, choć przez lata był obywatelem USA, nagle ujrzał identyfikator na mojej piersi i popatrzał na ekran. Skojarzył. A to ty będziesz mówić? To zostanę. Później z Czarnoksiężnikiem siadywaliśmy sobie przy kawie i gadali o historii. Miał swoje specyficzne przemyślenia o niemieckich Żydach. Wracam do sali Białystok i lunchu. W pewnym momencie Jeanette, z teamu GerSIG, zaklupała w szklankę i stanowczym tonem oświadczyła, iż „za pięć minut wszyscy lunch kończą, gdyż Malgozia, która przyjęła nasze zaproszenie na konferencję ma swój wykład”. Za niecałe pięć minut ani jeden nie mlasnął.

Zaczęłam. Nie miałam smutnej historii, więc były momenty, gdy się śmiali. Prawie 1.5 godz. nawijałam o rodzinie Mannebergów z Rybnika po angielsku. No wiem, że parę razy się w czasach ciulnęłam. Trudno. Mikrofon mnie jak zwykle ograniczał w gestykulowaniu. Trudno. W pewnym momencie doszła chrypa (skutek klimy). Trudno. Mam tylko jedno zdjęcie zrobione przez Clare. Trudno 😉

Skończyłam. I nagle brawa. Takie naturalne. Autentyczne. Takie z podziwu. No to ja nieśmiało, czy może są jakieś pytania. I tu las rąk. W życiu bym się nie spodziewała. Pierwsze: Co mieszkańcy mojego miasta na to co robię, szczególnie w dzisiejszych czasach? Moja odpowiedź: mieszkańcy mojego miasta mnie wspierają i nie odczuwam żadnego anty. Jeśli kiedykolwiek było jakieś „anty” to nie ze strony rybniczan, czy Ślązaków. Potem padło jeszcze ileś tam pytań. Niestety następni prelegenci czekali, więc musiałam kończyć. I wyobraźcie sobie, że po wykładzie podchodzili słuchacze i zadawali jeszcze pytania ale już indywidualnie. Jedna kobita mnie wyściskała za ten wykład. Kim się okazała ta pani jeszcze napiszę. Na razie byłam w takim szoku, że musiałam, no musiałam zjechać na dół i wyjść do swojego baru. Prasnęłam na pufy i poprosiłam o gin z tonikiem z ogromną ilością lodu. Wiedziałam, że mi wyszło. Wiedziałam, że nie dałam dupy. Wiedziałam, że było bardzo dobrze. Nie przyniosłam gańby Rybnikowi. Nogi mi się jeszcze trzęsły, ręce powoli się uspokajały. Telefon do Młodej, telefon do Płoszaja, telefon do dziadka. Dałam radę! Nie spaliłam się jak przed laty w ŻIH-u. Od teraz jestem tu już jako kolo-luzak. Drina wypiłam duszkiem i wróciłam na wykłady.

A teraz o pani, która mnie zaraz po wykładzie wyściskała. Dla mnie zwykła kobita. Jednak po moim wykładzie, Renee nagle wpadła w ekstazę. Zaczęła mi tłumaczyć, że to jakaś profesor Sprout. Myślę se: ok, profesorów różnorakich tu pełno. Zaczęłam googlować, by sprawdzić z jakiej dziedziny profesor mnie ściskała. No i się okazało, że to profesor czarownica i zielarka. Taki traf! Nie przeczytałam ani jednej z części H.Pottera, nie obejrzałam ani jednego filmu, to jak miałabym skojarzyć 😉 Prof. Sprout, a w zasadzie Miriam Margolyes, brytyjska aktorka, ma korzenie w Polsce. Jej pradziadek Symeon Sandmann urodził się w Margoninie (Wielkopolska).  Wspólne zdjęcie, o które poprosiłam jest dla Młodej, jako fanki całej serii z Harrym Potterem.

Noc z wtorku na środę wreszcie spałam spokojnie. Nie przeszkadzały mi tramwaje, upał, motocykle. Kolejne dni spędzałam już na swobodnym uczestniczeniu w wykładach.

Zupełnie przez przypadek poznałam Barriego z Arizony- emerytowanego żołnierza. Barry przyleciał na konfę ze swoją wiekową mamą, której rodzina zdołała wyjechać z terenów dzisiejszej Ukrainy zaraz po pogromach za cara. Ojjjj, aleśmy z Barrym prowadzili dysputy historyczne. Czasem przysiadał się Czarnoksiężnik z Berlina.

Clare musiała wracać do Anglii, ale została Renee, której też pokazałam Warszawę i opowiedziałam jej historię. W czwartek pojechałam też na grób Kory. Musiałam. Popłakałam się. Byłam tam dzień po pogrzebie. Zapach kwiatów odurzał. Wręcz w tym upale można było zemdleć.

W czwartek wieczorem miał się odbyć wystawny bankiet. Uznałam, że przed takim wydarzeniem należy się lekko kimnąć. Podreptałam więc znowu do swego hotelu lukając sobie w stare zakamarki.

Wieczorem się odwaliłam w jedyną sukienkę, którą zabrałam i ponownie poszłam do Hiltka. Przydzielono mi numer stołu i wpuszczono do sali bankietowej. No i się zaczął cyrk oraz komedyja 😀

Zaczyna się totalnie nudny wykład, który pod koniec przerodził się w walenie obuchem po Polakach. Nie pamiętam jak się gościu nazywał, ale wg mnie na koniec konfy powinno być więcej dyplomacji. Mógł wystąpić prof. Polonsky albo Schudrich. Siedziałam przy stole z ludźmi, których w ogóle na konferencji nie widziałam. Z mojej lewej małżeństwo z San Francisco. On roszczeniowy prawnik – łysy i elegancki, ona uspokajająca go, też gustownie ubrana. Z prawej małżeństwo z Anglii. Przy mojej prozopagnozji nie pamiętam ich twarzy – chyba przeciętniacy, choć mili. Naprzeciw mnie para z Wenezueli. Ona maszkaron, on chudy i blady. Jeszcze jedna elegancka pani z Nowej Zelandii. No i ja z Polandii. Hi, hi, nice to meet you. How wonderful. I takie te anglosaskie banały. W trakcie wykładu zaczyna się zbieranie zamówień przez kelnerów, którzy paradują po sali jak w „Zaklętych rewirach”. Część z nich to jeszcze raczej dzieci, w dodatku, patrząc na karnację, chyba ze Sri Lanki. Od zbierania zamówień koszernych jest specjalny kucharz z pejsami. Ja: non-kosher. Para z San Francisco też non-kosher. Koszer chce mąż z Anglii i żona z Wenezueli. Pozostali też niekoszernie. Kelnerzy zaczynają roznosić jedzenie dość mocno przy tym hałasując a wykład trwa. Siedzę obok prawnika i czuję jak w nim krew zaczyna buzować. Żona: darling… please. On, mając za nic prośby żony, wstaje i idzie na zaplecze opierdolić kelnerów i tych, których słychać z kuchni. Wraca. Trochę luftu z niego zeszło. Na krótko niestety. Przynoszą żarcie do naszego stołu. Ja dostaję koszerne mimry z mamrami, choć zamawiałam niekoszerne. W dodatku zimne. I na plastikowych talerzach, z plastikowymi sztućcami – no bo koszerne!

Łysy z San Francisco też. Piorun w niego trafia. Robi awanturę przypadkowemu kelnerowi, który w dodatku ni chu chu po angielsku. Żona do niego: darling please. Ja zaczynam dziubać w moim koszernym i już wiem, jak zareagują na to moje jelita. Mija z 10 minut łysy łapie następnego kelnera i upomina się o swoje non-kosher. Angole z prawej uśmiechają się, jakby nie słyszeli awantury. Próbują nawiązać kontakt z Wenezuelą, ale ta mało gadająca. Kolejne 10 minut i łysy nie wytrzymuje. Idzie na zaplecze. Wraca bez żarcia. Jedynie co załatwił to, że zabrali mu kosher, które miał przed nosem, a którego nie tknął. Cały nasz okrągły stół dostał pomieszane jedzenie, ale tylko łysy ma ciśnienie podniesione z tego powodu. Mija pół godziny, ja już skończyłam koszerną szarlotkę, a łysy nadal głodny. W końcu dostaje jedzenie. K…a! Zimne! Żona: darling, please! Nie opłaciło się biednemu kelnerowi ze Sri Lanki. Mam nadzieję, że nie rozumiał co łysy mu powiedział. Ze strachu poleciał po jakiegoś ważniejszego i ten za następne 5 minut przyniósł łysemu ciepłe danie. Zapewne podgrzane w mikroweli, ale takiemu roszczeniowcowi nic lepszego nie powinno przysługiwać. Żona z San Francisco wzrokiem przeprasza za zachowanie męża. Spoko dziewczyno. Pewne typy tak mają. Foty łysego nie daję, bo wolę nie mieć do czynienia z prawnikiem z Hameryki 😉

Wracam do swojego hotelu po drodze zahaczając o sklep nocny. Kabanosy są dla mnie błogosławieństwem. Zasypiam. Rano pakowanko i z walizą do Hiltka na ostatnie interesujące mnie wykłady. Po raz ostatni idę koło intrygującego muralu.

Jeżech z Rybnika czeka w recepcji.

Potem pożegnania: z Barrym, od którego dostałam na pamiątkę jednego dolca, z Rogerem i jego żoną (z nimi wnet się i tak spotykałam na Śląsku), z Jeanette i jej mężem oraz see you z Renee. Z nią też za 3 dni mam się spotkać – tym razem na śląskiej ziemi.

Uczestnictwo w tej konferencji było największym przeżyciem mijającego roku. Następna odbędzie w USA, więc na 100% nie będę w niej uczestniczyć. Jestem niezwykle wdzięczna zespołowi GerSIG za zaproszenie i za to, że mogłam mówić o moim Rybniku i rodzinie Mannebergów.

Wsiadam w Taxi i jadę na Centralny. Do zobaczenia Warszawo. To był męczący ale ciekawy czas. Szuflandia wraca do domu.