5 sierpnia 2017

Ja siama

Miało być o Doris Aronade, jednak będzie bardzo, ale to bardzo prywatnie. Prywatnych szufladek mam sporo i nie lubię ich otwierać, ale uznałam, że zawartość tej pokażę.

„Ja siama”

Najpierw była Stefkiem Burczymuchą, bo burczała w brzuchu i miała płeć nieokreśloną. Gdy pan doktor, w iluś tam procentach, mógł określić: będzie dziołszka, to została Magdą. Potem ją pan doktor swoimi wielkimi łapskami ze śmiechem wypchał na świat. Pierwsze pytanie: „To ona jest ruda?”  :mrgreen: Nie była.

Po trzech miesiącach zaczęła podróżować. Do nosidła, do auta, do Babci, po pracy od Babci, do nosidła, dom. I tak wkoło. Potem szybko zaczęła gadać jak opętana, od razu pokazując uparty i stanowczy charakterek. Ja siama. Typowy Wodnik. Niezależny, nie ulegający wpływom.

Rodzaj podróży powoli się zmieniał. Lazła tam gdzie my. Chaszcze, chwasty, krzaki, lasy, wysokie góry w niewłaściwym dla szkraba wieku (ojjjj, nie byliśmy zbyt rozsądnymi rodzicami), kirkuty, zapomniane i ukryte dziedzictwo, o którym wtedy za bardzo nie miała pojęcia. Ale łaziła wszędzie bez strachu.

Już wtedy wykrystalizowało się marzenie życia: Zostanę archeologiem. Nie zabroniłam, nie odradziłam. Chcesz – bądź.

Potem odeszła Babcia. Nagle ośmiolatka stała się dorosła. Po jakimś czasie przyszedł bunt przeciw moim zainteresowaniom, bo ona „siama” i ma swoje. Pragnienie bycia archeologiem na moment wygasił Quentin Tarantino. No, ale jeśli dziesięciolatce pozwala się na obejrzenie Fikcyjnej Pulpy w wersji niewypipanej, to nie może być inaczej. Kupiona kamera, która miała służyć do nakręcenia oskarowego filmu przydawała się do filmowania zaniedbanych cmentarzy żydowskich, jorcajtów w Leżajsku, czy innych, bardziej dla mnie interesujących, spraw i miejsc.

W gimnazjum ksiądz mówił do niej „Ty od Żydów”. Wtedy to właśnie posłałam jej zdjęcia z Milówki na nowo powstający serwis ➡ Kirkuty.  I wówczas wymyśliła, by napisać mini pracę o rybnickich Żydach, dzięki czemu mnie oświeciło, że patrzę po innych okolicach a swoimi się nie zajmuję.

Cały czas jednak trwała przy swoim: archeologia. Bo ona siama. Musiała mieć coś swojego, a nie maminego. Potem było liceum, zafarbowanie łba na rudo 😉 , fascynacja betonem, czyli bunkrami i cel główny: ARCHEO i kopanie w Egipcie. Czasem dało się ją jeszcze namówić na rodzinny wypad cmentarny.

Zwiedzenie Egiptu wszerz i wzdłuż tylko pogorszyło sprawę, bo utwierdziło ją w swoim postanowieniu. Przyszedł konflikt z historykiem, bo ona siama wiedziała jak się uczyć do przyszłorocznej matury. Siama też przygotowała się (noooo, przy lekkiej pomocy mamy 😉 ) do konkursu Fundacji Szalom, co zaowocowało indeksem na UW, olanym zresztą, bo nie był to indeks na archeologię, a „tylko” na historię. Gdy dziś sobie przypomnę, jak wylazła na scenę i powiedziała: „A ja dziękuję swojej mamie”, gdy wszystkie dzieci dziękowały nauczycielom, to zaraz mam łzy w oczach.

Tak myślę, że nie zdając sobie jeszcze wtedy z tego sprawy, powoli zaczynała sięgać po pałeczkę, choć wtedy podświadomie broniła się przed tym całym jestestwem. Na półkach przybywało książek o archeologii, ceramice, Egipcie, itd.

W tym samym roku jeszcze jedno wydarzenie było dla nas obu istotne. To był ten moment, gdy Zygmunt Rolat odwrócił się i spojrzał na nastolatkę odbierającą z rąk Ambasadora Izraela dyplom za ratowanie dziedzictwa żydowskiego. Nie Ambasador, nie ten dyplom, a obecność i spojrzenia Rolata oraz Tomasza Blatta – uciekiniera z Sobiboru. O rozmowie z „kirkutowym” guru – panem Janem Jagielskim nie wspominając.

Następnego roku, jadąc w pociągu do Lublina, na żydowski objazd  organizowany przez Muzeum Polin, usłyszałam przez telefon, że zdała rozszerzoną maturę z historii na 98%. Bo nauczyła się jej tak jak chciała. Siama. Archeo na UJocie zdobyła z palcem w d…

Potem przyszły pierwsze praktyki przed studiami. Łopata, upał, kopanie w skale. Maszkowice i Góra Zyndrama. Pasja nie przeszła. Pierwszy wyjazd na praktyki do Egiptu.

Potem kolejny, porewolucyjny. Potem trzeci, jeszcze Jordania, a nawet walcząca Ukraina. A ja za każdym razem przez lapem śledząca czy samolot leci, czy wylądował. Bo ona tam siama. Archeo było na pierwszym miejscu. Żadni tam Żydzi. Choć muszę być sprawiedliwa i powiedzieć, że jak nasz przyjaciel Sławek Pastuszka organizował akcje na cmentarzu w Pszczynie, to zaiwaniała na kirkucie.

Wkurwiał ją stan wielu cmentarzy – jak choćby Mysłowic lata temu, ale nadal było na pierwszym miejscu archeo.

I nagle przyszedł jakiś przełom, zwrot, cholera wie co się stało, ale oświadczyła, że idzie równolegle na judaistykę, bo chce napisać pracę o wykorzystaniu archeologii w badaniach nad Holokaustem. Walczyła z promotorem, by napisać to na archeologii, ale się nie udało. Musiała napisać o jakichś polepach z osady kultury pucharów lejkowatych (cokolwiek to oznacza) w Mozgawie.

Potem nauka hebrajskiego, absolutorium z judy i w międzyczasie poszła na podyplomówkę w Muzeum Auschwitz. Przestało przybywać książek o archeo, a półki zaczęły się uginać od Bełżca, Majdanka, procesów zbrodniarzy itp. Zaczęła chwytać tą pałeczkę, którą jej podaję. Choć ja wiem, że ona siama, więc idzie bardziej w stronę ludobójstw, które dla mnie są zbyt dołujące. Wolę historie o ludziach.

Mijający tydzień mi uświadomił, że prowadzi w tej sztafecie, a ja zostałam już z tyłu. Jej wyjazd na Lubelszczyznę, by móc pracować z panią archeolog profesor Caroline Sturdy Colls , na której badaniach chce oprzeć swą koleją pracę magisterską utwierdził mnie, że biegnie właściwą drogą.

(fot. Piotr Sewruk)

(fot. Piotr Sewruk)

Archeologia też była właściwa, bo to dzięki niej wiele się nauczyła. Na Lubelszczyźnie zaiwaniała wraz z innymi wolontariuszami na 3 zadżunglonych cmentarzach w hycu, kleszczach, chaszczach i innych ciulstwach. Dzięki ich wspólnej pracy, walające się bez poszanowania, szczątki bezimiennych ofiar zamordowanych na kirkucie w Piaskach (a zgładzono tam ok. 2000 Żydów) zostały złożone w ziemi zgodnie z Halachą. Mini reportaż o ich pracy nadała ➡ TVP Lublin  Rudy łepek też widać 😉

Jestem z Ciebie dumna Dusiu! Robisz ważne rzeczy siama! Choć wiem, że jak dotrzesz dziś w nocy do domu, to zaraz się powadzimy z jakiegoś błahego powodu :mrgreen:

A teraz przepraszam za ten pean na cześć własnej córki. Myślę, że wszystkie mamy mnie zrozumieją. No i coś na koniec. Znam jedną szaloną mamę, której córka jeszcze jest na etapie dziecięcego „ja siama”, ale jak Karola będzie dalej tachać swoją Helkę na wszystkie kirkuty, to ani się nie obejrzy jak z Heli wyrośnie dziewucha, która też sięgnie po żydowską pałeczkę.

(Na zdjęciu powyżej roczek w Domu Pamięci Żydów Górnośląskich i Karolina Jakoweńko z Magdą, czyli przyrodnie siostry, gdyż ktoś kiedyś uznał, że Karola jest moją córką, co mi bardzo pochlebiło. Reszta towarzycha to załoga i przyjaciele Domu Pamięci.)

Tagi: , , ,

Opublikowano 5 sierpnia 2017 przez Małgorzata Płoszaj in category "Judaika", "Różniste", "Rybnik